Geesten en spoken

Geesten. Spoken. Entiteiten.

Hoe je deze onstoffelijke bezoekers uit een andere dimensie ook noemt: zehouden mensen al in hun ban sinds… Nou, misschien wel al zo lang als mensen bestaan.

Al in millennia oude beschavingen als die van de oude Egyptenaren en de Mesopotamiërs hadden ze een belangrijke plek. Maar ook ver daarvoor dachten onze vroegste voorouders al na over wat er gebeurde na de dood. Archeologische bewijzen van grafrituelen en offers wijzen erop dat er ook toen al werd geloofd dat een bepaald deel van de mens – de geest – niet ophield te bestaan.

Wat zijn geesten en spoken?

De termen “geest” en “spook” worden veel door elkaar gebruikt. Entiteit is een soort overkoepelend begrip. Een beetje zoals paranormaal en bovennatuurlijk eigenlijk. Maar hey, daar zijn we er ook uitgekomen, dus we gaan ook hier een poging wagen.

Het woord “geest” verwijst meestal naar de essentie van iets. Denk maar aan woorden als tijdsgeest, of wanneer we zeggen dat we iets “in de geest van” iets of iemand anders doen.

Daarnaast wordt het in de chemie gebruikt. Dan slaat het op een stof die vrijkomt wanneer een andere stof wordt verhit of gedestilleerd. Zo is zoutzuur de geest van zout, en ammonia de geest van salmiak.

Niets bovennatuurlijks zover.

Maar, een geest kan ook de essentie, het wezenlijke, van een mens of dier zijn. Daarmee komt het erg in de buurt van wat we ook wel de ziel noemen. Of – wanneer je niet in het bestaan van de ziel gelooft – de gedachten, emoties en wil van een levend wezen.

Een spook is wat concreter. Het is wat er rest van een overleden mens of dier, die zich kan vertonen aan de levenden.

Wanneer een geest een spookje wordt

Heel plat gezegd, zou je dus kunnen zeggen dat we het over een geest hebben zolang het ding in kwestie zich nog in een mens of dier bevindt. (Bezetenheid daar gelaten, uiteraard). Overlijdt het dier of de mens en blijft diens “essentie” op aarde rondspoken? Nouja, je snapt hem wel.

Overigens is deze uitleg – net als mijn poging om paranormaal en bovennatuurlijk te scheiden – natuurlijk niet waterdicht. Kijk alleen al naar de naam van bepaalde soorten spoken en geesten (waarover later meer). Een klopgeest had met de logica van hierboven eigenlijk een klopspook moeten heten.

Klinkt toch iets minder angstaanjagend nietwaar? Misschien is het voor de liefhebbers van griezelverhalen maar goed dat geesten en spoken in de loop der jaren min of meer synoniem voor elkaar zijn geworden.

Bestaan geesten?

Tsja, als ik daar het sluitende antwoord op kon geven, dan zou ik waarschijnlijk nooit meer een blog of webartikel hoeven te schrijven voor de kost. Dan zou ik namelijk binnen zijn.

Zo lang als de mensheid zich al bezighoudt met geesten en spoken, zijn we ook al door ze gefascineerd. En hoe meer technologie en wetenschappelijke kennis we ter beschikking kregen, hoe meer mensen hun best gingen doen om te “bewijzen” dat er een leven na de dood bestaat.

Het internet staat vol met sites, blogs en Youtube kanalen van geestjagers. Dat zijn veelal enthousiaste hobbyisten (en een enkele professional) die bewust plekken opzoeken waarvan wordt verteld dat het er spookt.

Bewapend met lasers, thermometers, warmtecamera’s, voicerecorders en “IMF meters” proberen ze zoveel mogelijk data te verzamelen die duit op de aanwezigheid van geesten.

In 1907 werd het “21 grams” experiment uitgevoerd. Hier werden mensen op het moment van hun overleden gewogen, om na te gaan of de ziel een geest had. De onderzoekers lieten optekenen dat een persoon 21 gram aan gewicht verloor bij het uitblazen van zijn laatste adem. De conclusie: de ziel bestaat niet alleen, ze weegt 21 gram.

Overigens is het nooit gelukt de resultaten van dit experiment te reproduceren, waardoor het niet erg wetenschappelijk onderbouwd is.

Soorten geesten

Omdat we als mensheid al zo lang spoken zien (sorry…) zijn er inmiddels nogal wat verschillende soorten op het toneel verschenen. Ik bespreek een aantal van de bekendste. Mis je een type? Laat het vooral weten in de comments!

1. Interactieve persoonlijkheden (“gewone geest”)

De meest voorkomende soort. Doorgaans een overleden geliefde, maar het kan ook een historisch figuur zijn. Meestal zijn ze vriendelijk. Niet altijd.

Ze kunnen zich op verschillende manieren kenbaar maken. Zo kunnen ze zich laten zien, geluiden maken of tegen je praten. Aanraken, of zelfs het oproepen van een bepaalde geur kunnen ze ook gebruiken om te laten merken dat ze er zijn.

2. Ectoplasma / ectomist

Ooit een horrorfilm gezien waarin ineens een grote mistbank aan komt rollen, waarna de helden worden gegrepen door iets bovennatuurlijks? Of het bijna lachwekkende slijmerige spul uit Ghostbusters?

Dat is Hollywoods manier om deze vorm van geestverschijning extra kracht bij te zetten. De mist zweeft meestal een stuk boven de grond en beweegt op een vreemde manier. Het kan zelfs een menselijke gedaante aannemen.

3. De klopgeest (poltergeist)

Daar is hij weer, dat wezen dat we eigenlijk klopspook zouden moeten noemen.

Een klopt geest komt niet zomaar aan zijn naam. Hij heeft de mogelijkheid om zich fysiek te manifesteren. Oftewel: dingen omgooien en lawaai maken.

Omdat hij het meest actief is, is het waarschijnlijk ook de bekendste spookverschijning in horrorfilms. Klopgeesten zorgen nu eenmaal voor spanning. Plotselinge geluiden, lichten die aan en uit gaan, deuren die uit zichzelf dichtslaan… Het is een dankbare voedingsbodem voor films als Paranormal Activity.

“Het Spookt”: Geesten in huis

Naar verluidt komen geesten in huis vooral voor op plekken waar iemand op een gewelddadige manier aan zijn einde is gekomen. De ziel van die persoon heeft dan geen afsluiting. Daardoor kan de aarde nog niet worden achtergelaten.

Een goede vriendin van me is opgegroeid in een huis waar iemand zelfmoord gepleegd zou hebben. Ze had steeds weer nieuwe verhalen over bizarre dingen die er gebeurden. Spullen die spontaan van de muur vielen bijvoorbeeld. Of de kat die intens naar een toch echt helemaal lege plek zat te staren en miauwen.

Paranormale wezens trouwens, die katten. Zo geloven veel mensen dat ze veel beter zijn in het zien en voelen van geesten dan wij. Lees in dat artikel ook het verhaal van een kat die zijn baasje zou hebben gered van

Een ander verhaal ging over iemand die woonde in een huis met een vlek in de vorm van een gezicht op de muur. Hoe vaak die vlek ook werd overgeschilderd, ze kwam steeds terug. Waterschade misschien? Uiteindelijk is eroverheen behangen. Maar ook daar kwam ze doorheen…

Wat mij wakker hield…

Maar het verhaal dat me het meest is bijgebleven, is van een kostschool in Engeland. Daar was ooit een meisje gestorven omdat haar haren in brand waren gevlogen bij het krullen. Ze is gestorven op haar kamer. Weken later verscheen haar gezicht, mét brandende haren, in de deur van de kamer. Ook hier hielp overschilderen niet. Dus is uiteindelijk de hele deur naar zolder verplaatst. Toen iemand daar jaren later weer eens een kijkje ging nemen, bleek het gezicht nog steeds in de deur te zien.

Ik heb na die documentaire een paar weken niet normaal door deuren heen durven lopen. Maar ik was dan ook pas een jaar of acht…

Geesten foto’s

Wil je zelf ook geestpaparazzi worden? Je kunt op goed geluk wat in de rondte gaan schieten met je camera, hopend dat je lens een schim aan de schimmigheid onttrekt. Of je daalt af in eeuwenoude landhuizen waar de wildste geestverhalen de rondte doen, behangen met zware apparatuur zoals een echte geestenjager betaamt.

Of je pakt gewoon je smartphone. Want natuurlijk zijn daar ook apps voor:

Ghost Lens | Geef jezelf een out-of-body foto. Inclusief spokenradar.

Ghost Capture | Kies zelf welke geestverschijning je in een bestaande of nieuwe foto wilt plaatsen.

Snap Ghost | Maak van ieder kiekje een horrorshot door er een geest in te vangen.

Orbs en geesten

In die foto’s verschijnen geesten namelijk vaak als orbs. Een soort lichtbollen. Niet duidelijk is of geesten slecht reageren of flits, of dat het gewoon vuiltjes op de lens zijn. Sceptici grijpen orbs dan ook dankbaar aan.

Laat je ons even weten wat jouw jachtpartijen en fotoshoots hebben opgeleverd? En vergeet niet dit artikel te delen met je mede spokenjagers!